Category: kultura

Bieszczadzkie wycieczki

Bieszczady. Góry do wędrówek przez cały rok, choć cieszą zdecydowanie najbardziej wczesnym latem i późną jesienią. Turyści szukający kontaktu z przyrodą, historią miejscowości bieszczadzkich i kulturą regionu znajdą z pewnością coś dla siebie. Szukającym noclegu polecamy pokoje bieszczady.

- Połonina Wetlińska, od Przełęczy Wyżna, przez najwyżej położone w Bieszczadach Schronisko Chatka Puchatka PTTK, Osadzki Wierch, Przełęcz Orłowicza do Wetliny. (Czas: ok. 6 godzin)
- Od Chatki Puchatka do Brzegów Górnych (około 3 godziny)
- Od Przełęczy Wyżniańskiej, przez Połoninę Caryńską, Berechy Górne lub do Ustrzyk Górnych
- Wycieczka na Tarnicę, a z niej przez Tarniczkę i Szeroki Wierch do Ustrzyk Górnych (około 6 godzin)
- Bukowe Berdo z Mucznych, przez Stoki Krzemienia, przełęcz GOPROWCÓW, Przełęcz pod Tarnicą i Wołosate.
- Park Krajobrazowy Doliny Sanu: wycieczka w dzikie Bieszczady! Można tu podziwiac stare wsie Trywolne i Krywe. Idealna wycieczka dla pasjonatów przyrody i kultury (można zobaczyć ruiny cerkwi i dworu)
- Rajskie rykowisko – wycieczka połączona z obserwacją godów Jeleni w dolinie Sanu
- Ekomuzeum Trzy Kultury w Lutowiskach.
- Wodospady na potoku Nasiczniańskim i Hylatym
- Sine Wiry (wyjście z miejscowości Polanki)
- Jeziorka Duszatyńskie (wyjście z Komańczy, przez Prełuki, Rezerwat Przełom pod Duszatynem). Piękna i urokliwa trasa przez Dolinę Osławy i las bukowy.
- Klasztor Sióstr Nazaretanek w Komańczy – spacer przez Schronisko Podkowiata, Klasztor Sióstr Nazaretanek, Cerkiew Prawosławną, Cerkiew Grekokatolicką, Kościółw w Komańczy
- Góry Słonne – początek w Górach Słonnych, przejście przez Orli Kamień, Białą Górę i koniec w skansenie sanockim. Można zobaczyć również Sanatorium Doktora Domańskiego, Starorzecze Sanu.

Kościoły w Wetlinie – historia

Kościół grekokatolicki został zbudowany w 1786 roku, 70 metrów na północny wschód od obecnej lokalizacji kościoła, który powstał w 1920 roku. Wtedy również rozebrano stary, drewniany. Nowa Cerkiew Chrystusa Króla została zbudowana na podstawie planów z 1928 roku, choć formalnie rozpoczęła się 14 lat wcześniej za sprawą jednego z mieszkańców wsi. Była to największa cerkiew w polskich Karpatach, zbudowana na planie krzyża z ozdobną kopułą. Cmentarz grekokatolicki w 1852 zajmował 3600m2, położony był na południowy-wschód. W okresie międzywojennym stawiano wyłącznie drewniane krzyże na grobach, dopiero później – figurki. W 1944 roku pochowano tam żołnierzy Armii Czerwonej w masowych grobach.
Kościół rzymskokatolicki początkowo ulokowany był w starej szopie, pierwotnie używanej do przechowywania drewna. Jednak nim zdążono ją rozebrać – została ona zakupiona przez pewnego proboszcza z Cisnej. Władze komunistyczne próbowały zniszczyć powstały kościół za pomocą buldożerów, jednak na próżno – za dnia i w nocy pilnowali go ludzie. Próbowano wykupić również jakąś nieruchomość w samej Wetlinie pod budowę kościoła, niestety również nie udało się. Władze orzekły, że kościół co prawda może powstać ale na obrzeżach miasta, z dala od osiedli mieszkaniowych.

Dzieje szkoły w Wetlinie

Wetlina to niewielka wieś w południowo-wschodniej Polsce, leżąca w województwie
podkarpackim. Nazwa miejscowości prawdopodobnie pochodzi od słowa „wetlyna”, czyli wierzba. Wetlina od pewnego czasu stała się idealnym miejscem wypadowym na turystyczne szlaki po Bieszczadach, dlatego też od kilku lat obserwuje się jej rozrost i spory ruch turystyczny. Zgodnie z dostępnymi źródłami miejscowość ta powstała w XVI wieku na prawie wołoskim, na początku XIX wieku zaczęła tam działać szkółka parafialna dzięki miejscowemu księdzu który uznał że 24 dzieci we wsi powinny pobierać już nauki. W latach 1847-1849 gdy nauczycielem był Grzegorz Syndorak klasy ukończyło w sumie 36 uczniów. Pod koniec XIX wieku wybudowano w Wetlinie również małą, jednopiętrową szkołę państwową w której dzieci uczyły się w jednej sali. Językiem nauczania był wówczas język ukraiński. W szkole aż do 1914 roku uczyło kilku nauczycieli, wśród nich byli: Władysław Traczyński, Maria Ziemiańska, Alojza Ustianowska, Dymitr Pelenski, Anastazja Lisowska i Dymytro Oleksyszak. Były lata, w których nie było nauczyciela – na przykład od 1894 do 1899 i w 1901 roku. W 1918 w miejscowości Zabrodzie zbudowano większą szkołę, gdyż dzieci w wieku szkolnym było już zdecydowanie za dużo jak na jedną szkołę, bo aż 69. Szkoła była drewniana, zbudowana z 4 sal, uczono w języku ukraińskim, krzewiono również ukraińską kulturę, śpiewano ukraińskie pieśni. W 1944 roku budynek szkoły spłonął gdyż Sowieci wrzucili tam granaty podejrzewając, że w szkole ukrywają się żołnierze niemieccy. Szkoła w Wetlinie wznowiła funkcjonowanie dopiero w 1958
roku.